طبع غذاها رایج

غذای اصلی و کامل برای انسان در مبانی طب سنتی ایرانی شامل این موارد است: نان تهیه شده از گندم خوب که سنگک بهترین انواع نان است ، گوشت گوسفند بره جوان(بین شش ماه تا یکسال)، شیرینی های ملایم و میوه هایی مانند انجیر و انگور و خرما

شامل 5 زیرمجموعه:

1. حبوبات
2. گوشتها
3. لبنیات
4. میوه ها
5. سبزیها
6. حبوبات پر مصرف: بهترین حبوبات برای انسان گندم است زیرا حرارت آن شبیه حرارت غریزی انسان است.

• گندم: گرم و تر. بهترین غذای تندرستان، کثیرالغذا(خلط دم سالم زیادی تولید می کند) و چاق کننده بدن.
• برنج: خشک، در گرمی و سردی آن اختلاف نظر هست. در گرم مزاجان، گرمی و در سرد مزاجان، سردی ایجاد می کند. از نظر غذاییت بعد گندم قرار دارد.چاق کننده بدن و مولد منی.
• جو: سرد و تر. غذاییت کمتر از گندم و برنج. به علت سردی که دارد ایجاد نفخ می کند. خوردن آن سبب لاغری می شود خصوصا در ورزشکاران و افرادی که مشاغل سنگین بدنی دارند.

2. گوشتهای پر مصرف: بیشترین غذاییت در بین غذاها را دارا هستند. بهترین گوشت برای انسان از نظر شباهت به مزاج او، گوشت گوسفند است خصوصا برۀ نر.

• گوشت گوسفند: گرم و تر، گوشت سردست بهتر از گوشت ران است زیرا فضولات کمتری دارد. منی را افزایش می دهد و قوای جنسی را تحریک می کند.
• کله و پاچه  و مغز گوسفند: 
• پاچه معتدل و زود هضم است.
• مغز سرد و تر است و دیر هضم است و برای معده مضر است
• دل و جگر و قلوه گوسفند:
• جگر گرم و تر است، مفید اما دیرهضم است.
• قلوه معتدل رو به خشک است و دیر هضم است و اخلاط بدی را پدید می آورد.
• دل گرم و تر است و بسیار دیر هضم است و یبوست آور است. بهتر است با فلفل و زیره خورده شود و بعد آن مربای زنجبیل میل گردد.
• سیراب شیردان گوسفند: سرد است و دیر هضم می باشد. چون جایگاه فضولات است باید خیلی خوب شسته و سپس پخته شود.
• گوشت گوساله: گرم و تر است به شرطیکه بزرگتر از یکسال نباشد. مناسب اکثر تندرستان است.
• گوشت گاو: سرد و خشک است، خون غلیظ سوداوی تولید می کند، غذاییت آن بسیار است. گوشت گاو و فراورده های آن شامل سوسیس و کالباس و طبعاً فست فودهایی که از آن تهیه می شود و کنسروهایی که شامل گوشت گاو هستند، سبب اختلالات خواب، ضایعات و لکه های تیره پوستی و عدم تمرکز می شوند.
• گوشت مرغ: گرم و تر. البته بال و گردن آن معتدل رو به گرمی است، مرغ چاق، تری بخش و چاق کننده بدن است.
• تخم مرغ: زرده آن گرم، سفیده آن سرد و تر است. زرده آن مقوی قلب و مغز است. مناسب ترین و خونسازترین و زودهضم ترین شکل پخت آن به صورت عسلی است.
• گوشت بلدرچین: گرم و خشک، غذاییت زیاد، چاق کننده، در زنان سبب تقویت و تحریک نیروی جنسی می شود. زیاده روی در مصرف آن سبب سردرد می شود.
• گوشت ماهی: سرد و تر، در افراد گرم مزاج سبب تقویت نیروی جنسی می شود. بهترین روش طبخ آن کباب کردن بر آتش است. برای افراد با مزاج سرد و تر و معده بلغمی و خصوصاً در افراد چاق بسیار زیان آور است. نوشیدن آب بعد از صرف ماهی موجب بیماریهای مزمن می گردد. مداومت بر خوردن ماهی سبب ضعف معده و برص و استسقا می شود.
• گوشت میگو: گرم و تر، دیرهضم، افزاینده قوای جنسی

3.          لبنیات پر مصرف

• شیر: گرم و تر است به شرطی که چربی آن را نگرفته باشند. مصلح آن در گرم مزاجان شکر است و در سرد مزاجان عسل.
• کره: گرم و تر. ملین، زیاده روی در ان سستی دهانه معده می دهد.
• پنیر: سرد و تر، تازه آن سبب تقویت معده و روده و کلیه می شود. برای سرد مزاجان مضر است. مصلح آن نعناع و آویشن و عسل است.
• ماست: سرد و تر، مضر سرد مزاجان و معده های سرد
• دوغ: سرد و تر، چاق کننده بدن، کاهنده التهاب معده و کبد،
• کشک: سرد و خشک، تسکین تیزی صفرا و خون، تولید بلغم خام خصوصا در مزاجهای سرد و تر

4.    میوه های پر مصرف

• آلو بخارا: سرد و تر، ملین، کاهش تیزی صفرا.
• انار: شیرین آن گرم و تر و ترش آن سرد و خشک است، ملین، آشامیدن ترکیب آب انار ترش و شیرین برای تقویت معده و یرقان و جرب و خارش مفید است.
• انجیر: گرم و تر، مفید برای صرع، سرفه و خشونت نای، ملین.
• انگور: گرم و تر، از نظر غذاییت از بهترین میوه هاست، تولید کننده خون صالح، مصرف تازه آن مضر است و باید دو روز بعد چیدن میل شود. مضر معده های سرد و پرنفخ، مصلح آن رازیانه و زیره است.
• به: معتدل، نشاط آور و مقوی قلب و مغز و معده، ترکیب شربت به با شربت به لیمو برای نشاط و تقویت قلب نظیز ندارد.
• خربزه: گرم و تر، افزاینده رطوبت مغز و بدن، مفید یرقان، چاق کننده، افزاینده شیر و عرق و ادرار، نوشیدن آب بعد آن مضر است. خوردن عسل بعد آن بسیار مضر است. مضر مزاجهای گرم.
• خیار: سرد و تر، دافع یرقان، تسکین حرارت خون و صفرا، مضر سرد مزاجان و خام کننده غذا
• زیتون: معتدل رو به گرم و خشک، همراه غذا سبب تقویت معده و افزایش اشتها می شود، مصلح او مصرفش به صورت زیتون پرورده است.
• سیب: گرم و تر، ترش آن سرد و خشک است. خوردن و بوییدن آن نشاط آور است و تقویت قلب و مغز و کبد می کند. رب و آب سیب از جرم آن قویتر عمل می کند. دافع سموم است. سیب ترش اما سبب فراموشی و کندذهنی و قولنج می شود. مصلح ان عسل و دارچین است.
• هلو: سرد و تر، مضر افراد تر مزاج، مصلح آن مربای زنجبیل و عسل است.
• غوره: سرد و خشک، از بین بردن صفرا، تقویت کبد و بدن، یبوست اور.
• کدو: سرد و تر، ملین، مناسب گرم مزاجان، تولید خلط خوب.
• گلابی: گرم و تر، نشاط آور و مقوی قلب و معده و هاضمه. مضر معده های ضعیف و سرد مزاجان. مصلح آن زنجبیل پرورده است.
• گیلاس و آلبالو: گرم و تر، رافع خشونت حلق افراد پیر، تقویت معده و کبد گرم.
• هندوانه: سرد و تر، تسکین حدت خون، در سردمزاجان ضعف نیروی جنسی و درد مفصل می دهد.
• نارنج: سرد و خشک، زیاده روی در مصرف آن ضعف کبد ایجاد می کند. مصلح آن شکر و عسل است.
• نارنگی: سرد و تر، مفرح قلب، کاهش گرگرفتکی کبد و معده
• لیمو ترش: سرد و خشک، مفید برای التهاب معده و جوشش خون، مضر سرد مزاجان و اعصاب و سرفه، مصلح ان شکر و عسل است.
• بادام: گرم و تر، غذاییت زیاد، چاق کننده، افزایش منی، مقوی مغز.
• پسته: گرم و خشک، تقویت نیروی جنسی و ذهن و مغز، نافع سرفه، مضر معده، مصلح آن زردآلو است.
• زرشک: سرد و خشک، از بین برنده صفرا، ، مضر سرد مزاجان.
• فندق: گرم، مولد چربی کلیه ها، تقویت بدن و دفع سموم.
• گردو: گرم و خشک، تقویت مغز و قلب و کبد، تحریک نیوروی جنسی.
• نارگیل: گرم و خشک، تقویت حرارت غریزی، گرم کردن کلیه ها و کمر در سرد مزاجان، دیرهضم.

5. سبزیها و صیفی جات پر مصرف

• بادمجان: گرم و خشک اما مولد خون سوداوی غلیظ، خراب کننده رنگ چهره، مسبب بواسیر، مقوی معده و اشتها آور،
• باقالی: سرد و تر، پاکسازی سینه و ریه و تقویت آن، تقویت نیروی جنسی، ایجاد سنگینی در سر و فساد ذهن، مصلح آن گلپر و آویشن و پونه .
• بامیه: سرد و تر، غذاییت کم.
• پیاز: گرم و خشک، تقویت اشتها و نیروی جنسی، خام و تازه ان در گرم مزاجان ایجاد سردرد می کند، مضر مغز.
• تره: گرم و خشک، مضر مغز، تقویت نیروی جنسی، زیاده روی در آن احتراق خون می دهد.
• شاهی: گرم و خشک، تحریک نیروی جنسی، ایجاد سردرد و تاری دید.
• ریحان: گرم و تر، خواب آور.
• ریواس: سرد و خشک، مفرّح، افزایش اشتها، مضر نیروی جنسی.
• سیر: گرم و خشک، رقیق کننده خون، خام آن مضر مغز است، زیاده روی در مصرف سیر سبب سردرد، احتراق خون، آسیب به چشم و ریه و نیروی جنسی می شود.
• کاهو: سرد و تر، صاف کننده خون، خواب آور خوب، تولید خون صالح رقیق، زیاده روی در مصرف کاهو مضر قوای جنسی است و مورث فراموشی و ضعف بینایی می باشد.
• کرفس: گرم و خشک
• شوید: گرم و خشک، در گرم مزاجان سبب ضعف بینایی و مغز می شود، منی را کم . گاهاً قطع می کند، مفید برای ضعف معده و کبد و طحال.
• نعناع: گرم و خشک، نشاط آور، مقوی قلب، رقیق کننده خون، مضر اعصاب، بهترین مصرف آن همراه دوغ  و سکنجبین است.