شاخص های تعیین مزاج

1- ملمس:
این واژه به معنای وضعیت پوست بدن از دیدگاه معاینه کننده می باشد و خصوصیاتی مانند گرمی سردی و نرمی خشکی آن دال بر وضعیت مزاجی مرتبط بدان می باشد. مهمترین دلالت ملمس بر گرمی سردی و در اولویت بعدی بر تری خشکی می باشد.
2- سحنه:
منظور از سحنه، توده بافت نرم بدن و به عبارت بهتر ظاهر فرد از نظر چاقی و لاغری و همچنین نسبت بافت عضله و چربی در بدن می باشد. عمده دلالت این شاخص بر خشکی مزاج در افراد لاغر و رطوبت مزاج در افراد چاق می باشد. طبق استدلال این شاخص، افراد عضلانی دارای مزاج گرم و تر و افراد با چربی بالا دارای مزاج سرد و تر می باشند.
3- مو:
بابت دلالت مو بر سردی گرمی و تری خشکی مزاج، فاکتورهای مختلفی ذکر شده که عمدتاً زیادی، تیرگی رنگ، رشد سریع ،کلفتی و مجعد بودن، بر گرمی و خشکی و کمی، روشنی، کندی رشد، نازکی و لختی، بر سردی و تری دلالت می نماید.
4- رنگ پوست بدن:
رنگ های در زمینه های قرمز و زرد دلالت بر گرمی مزاج و رنگ های در زمینه های سفیدی و تیرگی(کمودت) دلالت بر سردی مزاج دارند.
5- هیئت اعضا:
این شاخص جهت چند خصوصیت بکار برده شده است مهمترین مفهوم آن اندازه درشتی و کوچکی اندامها، مفاصل و قفسه سینه بوده و مفاهیم دیگر مرتبط با آن شامل وضعیت وریدهای سطحی از نظر برجستگی و پهنا و وضعیت نبض از نظر قدرت و ضعف آن می باشد. بر اساس نحوه استدلال هیئت اعضا، بزرگی و درشتی اندامها، برجستگی و پهنای ورید های سطحی و قوت نبض نسبت به متوسط جامعه نشان گرمی و حالات ضد آنها نشان سردی مزاج است.
6- سرعت انفعال:
این واژه به معنای میزان و سرعت تأثیر پذیری از کیفیت های چهارگانه می باشد. از نظر نحوه استدلال این شاخص بر مزاج، شدت و سرعت تأثیر پذیری از هر کیفیت(گرمی، سردی، تری و خشکی) نشان غلبه همان کیفیت است.
7- خواب و بیداری:
میزان و عمق خواب یکی از شاخص های تعیین مزاج می باشد. خواب زیاد نشان رطوبت و خواب کم نشان خشکی است البته سردی و گرمی و ضعف و قوت سیستم اعصاب مرکزی (دماغ) نیز در تعیین خصوصیات خواب مؤثرند.
8- افعال:
عملکرد های مختلف فیزویولوژیک و حرکات فیزیکی از جمله شاخص های دال بر مزاج افراد می باشند. در این میان حرکات فیزیکی سریع، با قدرت و کامل نشان گرمی و حرکات فیزیکی کند، آرام، کم قدرت و ناقص نشان سردی است. رشد سریع، نمو کامل و عملکرد فیزولوژیک قوی بدن نشان گرمی و عکس آن نشان سردی مزاج می باشد.
9- فضول مُندَفعه:
وضعیت مواد دفعی بدن شامل ادرار، مدفوع، عرق و سایر ترشحات بدن می تواند نشانگر نوع مزاج افراد باشد. اگر ترشحات مذکور نسبت به متوسط رنگ خود پر رنگ تر و با بوی تند و تیز باشند نشان گرمی و اگر با رنگ روشن و بوی کم باشند نشان سردی مزاج است.
10- افعال و انفعالات نفسانی:
شجاعت، تهور، پررویی، خشم و غضب، خطر پذیری، نشاط، امید، هوش و استعداد بالا نشان گرمی وخصوصیات ضد آن نشان سردی مزاج می باشد